این روزها همه به شکلی از «متاورس» حرف میزنند که انگار اتفاق بزرگی است که قرار است زندگی آنلاین ما را متحول کند. بااینحال به نظر میرسد هر کسی که نظری در این مورد دارد تفسیر مخصوص خودش را از «متاورس» ارائه میدهد.
از اصطلاح «متاورس» اولین بار در سال ۱۹۹۲ و رمان سایبرپانک مشهور نیل استیونسن به نام خرابی برفکی استفاده شد. ولی متاورس چیست؟ در رمان استیونسن، متاورس (که همیشه حرف اول آن بزرگ نوشته شده است) به صورت «قلمروی خیالی» مشترکی توصیف میشود که از طریق «شبکهی فیبر نوری جهانی در اختیار عموم قرار میگیرد» و به عینکهای واقعیت مجازی فرستاده میشود. پس میتوان از این عبارت برای اشاره به فضاهای دیجیتالی استفاده کرد که با استفاده از واقعیت مجازی (VR) یا واقعیت افزوده (AR) ارتقاء پیدا کردهاند.
متا در اصطلاح به معنی «ورا» است و ورس به «جهان» اشاره دارد. علاوه بر این، بعضی از مردم از اصطلاح متاورس برای اشاره به جهانهای مجازیای استفاده میکنند که کاربران میتوانند در آنها جولان دهند و با کاربران دیگر تعامل داشته باشند؛ برای مثال، جهانی که توسعهدهندگان میتوانند در آن ساختمانها، پارکها و تابلوهایی بسازند که در واقعیت وجود ندارند. این فضا میتواند شامل نمایشهای رقص نور در آسمان یا محلههای جالبتوجهی باشد که در آنها قوانین فضا-زمان سهبعدی نادیده گرفته میشوند و منطقههای مبارزهی آزادی که مردم میتوانند در آنها یکدیگر را شکار کرده و بکشند.
همهگیری کووید ۱۹ جرقهی علاقه به متاورس بود. همانطور که تعداد افرادی که به شکل آنلاین مدرسه یا سر کار میروند بیشتر میشود، مردم علاقهی بیشتری به تکنیکهای پیدا میکنند که ارتباطات آنلاین را بیشتر به دنیای واقعی شبیه میکنند.
مارک زاکربرگ در جولای ۲۰۲۱ اعلام کرد که شرکتش میخواهد نسخهی گستردهتری از فیسبوک بسازد که شامل حضور اجتماعی، فعالیتهای کاری و سرگرمی باشد. فیسبوک در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۱ نام خود را به متا (Meta) تغییر داد تا نشان دهد عزمی جدی برای ساخت محیطی مجازی با نام متاورس دارد.
در این مقاله دربارهی سکههای متاورس، توکنها و کیف پولها، استارتاپهای متاورس بلاکچین، پروژههای کریپتو متاورس و نحوهی کار کردن متاورس بحث خواهیم کرد.
مشخصههای اصلی متاورس چیست؟
محبوبترین ایدههای متاورس از داستانهای علمی آمدهاند. در این داستانها متاورس معمولاً به صورت نوعی اینترنت دیجیتال توصیف میشود که میتوان ذهن انسان را وارد آن کرد ـ جلوهای از واقعیت که در ریشه در دنیایی مجازی دارد (و معمولاً شبیه شهربازی است). پس میتوان مشخصههای اصلی متاورس را به این شکل توصیف کرد:
- همزمان و زنده است: با اینکه ممکن است رویدادهای برنامهریزیشده و مستقلی اتفاق بیفتد، متاورس تجربهی زندهای است که برای همه به صورت مستمر و همزمان وجود دارد، درست مانند «دنیای واقعی».
- مداوم است: هیچوقت «بازنشانی»، «توقف» یا «پایان» ندارد ـ برای همیشه ادامه پیدا میکند.
- به صورت شخصی و همزمان در دسترس است: همه میتوانند بخشی از متاورس باشند و به صورت همزمان در رویدادها/مکانها/فعالیتها شرکت کنند.
- اقتصاد کاملاً فعالی دارد: افراد و شرکتها باید بتوانند خلق کنند، بخرند، سرمایهگذاری کنند، بفروشند و برای مجموعهی عظیمی از تلاشهایی که حاصل آن تولید ارزشهایی است که برای دیگران اهمیت دارد، پاداش دریافت کنند.
- یک تجربه است: گسترهی آن باید شامل جهانهای دیجیتال و فیزیکی، شبکههای عمومی و خصوصی، تجربیات و همچنین پلتفرمهای باز و بسته باشد.
- طیف وسیعی از شرکتکنندگان در آن هستند: باید پر از محتوا و تجربیاتی باشد که شرکتکنندگان مختلفی آنها را توسعه داده و اجرا میکنند. بعضی از شرکتکنندگان مستقل هستند و بعضی به صورت غیررسمی سازماندهی شدهاند یا کسبوکارهای تجاری هستند.
- تعاملپذیری بیسابقهای ارائه میدهد: باید دادهها، اقلام/داراییها، محتوا و دیگر تعاملپذیریهای باارزش را میان هر یک از تجربیات ارائه دهد ـ اتومبیلی که برای بازی Rocket League طراحی شده است (یا حتی وبسایت پورشه) میتواند برای کار به Roblox منتقل شود. دنیای دیجیتال امروز مانند مرکز خریدی عمل میکند که هر مغازه پول و کارت شناسایی مخصوص خود را دارد و قوانین لباس و واحدهای اندازهگیری برای چیزهای مانند کفش و کالری متفاوت هستند.
متاورس چه چیزی نیست؟
با اینکه مواردی که در بالا اشاره کردیم احتمالاً بخشی از متاورس هستند، اما خودشان متاورس به حساب نمیآیند.
دهها سال است که دنیاهای مجازی و بازیهایی که شخصیتهایی مبتنی بر هوش مصنوعی (AI) دارند یا به صورت همزمان پر از آدمهای «واقعی» هستند، مشغول به فعالیت هستند. بنابراین «دنیاهای مجازی» جهان «متا» نیستند، بلکه دنیاهایی خیالی و مصنوعی هستند که برای هدف خاصی (مثلاً بازی) ساخته شدهاند.
به همین شکل، تجربههای محتوای آنلاین، برای مثال Second Life، معمولاً به عنوان «متاورسهای اولیه» شناخته میشوند.
جنبههای مختلفی از جهانهای مجازی، مثلاً ظاهر شدن انسانها با آواتارهای دیجیتال، نبودن اهداف بازیمانند یا سیستمهای افزایش مهارت و وجود پاتوقهای مجازی، پابرجا هستند و حتی بااینکه بهروزرسانیهای محتوای همزمان مجازی هم ارائه میدهند، باز هم برای متاورس بودن کافی نیستند. بنابراین «فضاهای مجازی» متاورس نیستند.
واقعیت مجازی (VR) روشی برای تجربه کردن دنیا یا منطقهی مجازی است. حس حضور در دنیای دیجیتال برای به وجود آمدن متاورس کافی نیست. همچنین، با اینکه ممکن است متاورس هدفهایی بازیمانند داشته باشد، شبیه بازی باشد یا از بازیوارسازی استفاده کند، بهخودیخود بازی نیست و بر روی اهداف مشخصی متمرکز نشده است. بنابراین متاورس نه «واقعیت مجازی» است و نه «بازی».
متاورس مانند Disneyland به صورت متمرکز برنامهریزی نشده است؛ بنابراین «شهربازی مجازی» نیست. به همین صورت، متاورس «فروشگاه جدید اپلیکیشن» نیست و به شکلی ریشهای با پارادایمهای اینترنت/موبایل، اولویتها و طراحیهای کنونی تفاوت دارد.
متاورس چطور کار میکند؟
بهطورکلی میتوان متاورس را به دو نوع پلتفرم تقسیم کرد.
پلتفرم اول از رمزهای غیرقابلمعاوضه (NFT) و ارزهای دیجیتال برای ایجاد استارتاپهای متاورس مبتنی بر بلاکچین استفاده میکند. مردم میتوانند در پلتفرمهای Decentraland و Sandbox زمین بخرند و تنظیمات خود را به وجود بیاورند.
گروه دوم بهطورکلی از متاورس برای توصیف جهانهای مجازیای استفاده میکند که مردم میتوانند برای سرگرمی یا تجارت در آنها ملاقات کنند. در ماه جولای، شرکت فیسبوک شکلگیری تیم تولید متاورس را رسماً اعلام کرد.
علیرغم اینکه بسیاری از سرویسهای متاورس حسابهای کاربری رایگان ارائه میدهند، مردم برای خرید یا معاملهی داراییهای مجازی در پلتفرمهای مبتنی بر بلاکچین باید از ارزهای مجازی استفاده کنند. در بسیاری از پلتفرمهای مبتنی بر بلاکچین باید از توکنهای کریپتو مبتنی بر اتریم، مانند MANA در Decentraland و SAND در Sandbox، برای خریدوفروش داراییهای مجازی استفاده است.
در Decentraland کاربران میتوانند آثار هنری NFT مبادله کنند یا برای شرکت در نمایشها یا کنسرتهای مجازی پول دریافت کنند. همچنین میتوانند زمین خریدوفروش کنند که در سالهای اخیر ارزش آنها بهشدت افزایش پیدا کرده است. کاربرها در Roblox میتوانند در ازای دسترسی به بازیهایشان از کاربران دیگر پول بگیرند.
دیدگاهتان را بنویسید